Bant Konveyörler Kapsamlı Kılavuz

Ana başlık, konveyör sistemlerinin genel bir tanıtımını yaparak başlar. Bu bölümde, konveyör sistemlerinin önemi ve endüstriyel taşımacılıktaki rolüne genel bir bakış sunulur.

Bant Konveyör Nedir?

Bant konveyörler her türlü çalışma koşullarında kullanılabilen maliyeti en düşük taşıma ekipmanıdır. Çalışma uzunlukları 1-2 metreden birkaç kilometre arasında değişmektedir. Her tesiste mutlaka değişik boyut ve kapasitede birden çok sayıda bant konveyör bulunmaktadır.

Konveyörler Genel Bilgiler

Bant konveyörlerin tesislerde en işlevsel ekipman olmasına karşın gerekli önlemlerin alınmaması ve konveyörlerin gerektiği şekilde çalıştırılmaması, bakım ve tamiratlarının zamanında yapılmaması durumunda da çalışmayı kesintiye uğratan ve iş kazaları bakımından en riskli ekipmandır.

Bant konveyörler iki ekipman arasında köprü görevi üstlenmektedir. Kısa da olsa bir konveyörün arızalanması bu köprüyü işlevsiz hale getireceğinden konveyör öncesi ve sonrası tesisteki tüm ekipmanın bu arızadan olumsuz yönde etkilenmesi kaçınılmazdır.

Kırma-eleme tesislerinde olası iş kazaları yüksekten düşme, ayni seviyede düşme, malzeme düşmesi, bir şeye çarpma, bir şeyin çarpması, kayma, kayarak düşme, ağır kaldırma, zorlanma, elektrik çarpması, fırlayan madde hasarı, bir şeyin batması, kaynak ışınına maruz kalma, göze çapak kaçması, yanıklar, uzuv sıkışması, ezilme, vs. olabilmektedir. Yapılan istatistiksel incelemeler tesislerdeki en yüksek kaza riskleri öğütme, bant yolları ve kırma işlemlerinde olduğunu göstermiştir.

Konveyörler kısa, elektrik motoru küçük de olsa araya dişli kutusu girdiğinde güçlü bir tehlike kaynağı olabilmektedir. Tesislerde yapılan bir araştırmada yaşanan mekanik olaylardan kaynaklanan ağır ve ölümcül kazaları incelemiş, bu kazaların büyük bölümünün bant konveyörlerde yaşandığı görülmüştür. Bu çalışmada konveyör bantlarda; bant yangınları, bant bakım-onarım çalışmaları sırasında yüksekten düşme gibi ölümle sonuçlanabilecek riskler belirlenmiştir. Bununla birlikte; bantın çalışması sırasında dönen rulo ile tambur temizliği ve bant bakımı sırasında çalışanların dikkatsizliği, donanım yetersizliği gibi sebeplerle bantlara takılma, kapılma gibi çok ciddi yaralanmalarla ve ölümle sonuçlanabilecek kazalar tespit edilmiştir.

Konveyörlerde bant, hareket, kuyruk, yönlendirme, gerdirme tamburları ve rulolar hareket halindedir. Çoğu tesiste hareketli tamburlar iş kazalarına karşı kapalı da değildir. Bu nedenle bantın tamamı potansiyel bir tehlike kaynağıdır. Özellikle kış aylarında ve bantla nemli malzeme taşındığında tamburlara çamur sarmakta bu da bantı sağa sola kaydırmaktadır. Bant silgilerinin doğru çalışmaması cevherin sarmasının nedenidir. Bu kaymayı önlemek için bant tamburuna saran cevherin temizlenmesi gerekmektedir. İşin kuralına göre yapılmaması durumunda temizleme işi önemli bir tehlike kaynağıdır.

Bant Konveyörler Nasıl Çalışır?

Bantlı konveyörler motorların sağladığı güç ile çalışır. Direkt Tahrik veya kayış kasnak ile motor gücü redüktörlere aktarılır. Tamburda dönme oluşturulup bant lastiği ve tambur arasındaki sürtünme kuvveti sayesinde kuvvet bant lastiğine aktarılır ve bant lastiği hareket etmesi sağlanır.

Bant Konveyör Türleri Nelerdir?

• Bantlı konveyör türleri taşıdığı malzeme
• Üretim cinsi ve çalışma yöntemine göre farklılıklar göstermektedir.
• Yapısal olarak dört tip konveyör vardır. Bunlar;
  1. Bant lastiği ile taşıma (standart konveyörler)
  2. Zincirli konveyörler
  3. Vakum ile taşıma
  4. Hava ile taşıma

• Çalışma prensibine göre sınıflandıracak olursak
  1. Düz Konveyörler
  2. Zincirli konveyörler
  3. Vakum ile taşıma
  4. Hava ile taşıma

Bant Konveyör Kurulumu Nasıl Yapılır?

Konveyörler yapısal tasarımına göre modüler veya yekpare olarak kurulumları yapılabilir. Bant boyu ve yapısal uygunluğuna göre bir veya daha fazla vinç yardımı ile kurulum işlemi sağlanır.

Konveyör Bant Fiyatları

Konveyör bant fiyatları tasarım, uzunluk… gibi faktörlere göre değişmektedir Size özel konveyör bant fiyatını öğrenmek için hemen buradan teklif al.

Konveyörlerin Temel Bileşenleri

Bu alt başlık altında, konveyör sistemlerini oluşturan ana bileşenler ve her birinin işlevselliği detaylandırılır.

Konveyör Şasesi

Konveyör şaseleri makinanın ana parçasıdır. Seyyar kısa bantlarda çoğu zaman şase bir bütün olarak imal edilmiştir.

Uzun bantlarda şase uzunluğuna bağlı olarak birkaç parça olarak zemine ya da binanın ana çelik konstriksiyonuna bağlanmıştır.

Konveyörlerdeki en önemli ayar tanbur ve şase eksenlerinin birbrilerine göre durumlarıdır. Yerleşme durumlarına göre bu parçaların eksenleri birbirlerine göre paralel ya da dik olmalıdır.

Konveyör şasesi kullanılacak banttan daha geniştir. Böylece olası üstten cevher döküntülerinin altta dönüş bantının üzerine düşüp arada kalarak banta zarar vermesi engellenmektedir.

Konveyör Bantı

Konveyör bantlar kauçuk esaslı vs. ve kort bezli olarak üretilmektedir. Kauçuk esaslı bantlar, poliüretan bantlar, pvc bantlar, silikon bantlar gibi değişik şekillerde üretilmektedir.

Kullanılan bantın uzunluğuna göre mukavemeti ve kalınlığı değişmektedir. Uzun bantlarda çelik hasır ve çelik halatlar kullanılmaktadır.

Çok uzun bantların bağlantı yerleri özel sıcak vulkanize preslerle yapılmaktadır. Bu bantların bakım ve işletmeciliği özel önem taşımaktadır.

Sıcak vulkanize eklenti için özel presler gerekmektedir. Hazırlığı ve vulkanize işi zaman alıcıdır. Çok sayıda ve uzun bantların olduğu tesislerde bu işlerin tessisteki planlı bakım zamanları yapılması gerekmektedir.

Konveyörün bantı yenisiyle değiştirildiğinde uzunluğu en az iki kez kesilip yapıştırılmasına uygun olmalıdır.

Uzun bantların, özellikle meyilli ve ağırlık gerdirmeli bantlarda eklenti yapmak için bantın iki taraflı olarak hareket etmelerini önlemeye yönelik kitlenmesi gerekmektedir. Bant yapıştırma işleri eğitimini almış belirli bir deneyime sahip ekip tarafından yapılması gerekmektedir.

Tesislerde kullanılan bantlar kısa da olsa bağlantı yerlerinin vulkanize preslerle ya da soğuk yapıştırma ile yapılmış olmasında fayda vardır. Acil durumlarda kısa bantlar değişik bağlantı raptiyeleri kullanılarak eklenmektedir.

Kısa seyyar bantlarda da raptiyeli bağlantı çözüm olabilmektedir. Raptiyeli eklenti yapıldığında bantta silecek kullanılmamalıdır.

Bant ekleme işi belirli bir deneyim gerektirir. Çalışanlara bu işin uygulaması ile ilgili eğitim verilmelidir.

Konveyör Hareket Sistemi

Uzun konveyör bantların hareket sisteminde elektrik motoru-hidrolik kaplin ve redüktör kullanılmaktadır.

Bazı uygulamalarda elektrik motoru ve dişli kutusu tambur içine yerleştirilmiştir. Bu sistemler dış etkenlere karşı korunmuş ve az yer kaplaması nedeniyle çok kullanışlıdır. Ancak kullanımı elektrik motorunun güçü nedeniyle sınırlıdır. Sabit konveyörlerde 140 kW’ta kadar güçte elekrik motoru kullanılabilmektedir.

Bantların hareket sistemleri uygun şekilde muhafaza ile kapatılmış olmalıdır.

Tamburlar

Tambur çapı ve genişliği kullanılan bantın kalınlığı, kat sayısı, bantın uzunluğu ve taşıma kapasitesi ile ilişkilidir. Çapı küçük tambur bantı daha çabuk eskitirken, gerkesiz yere büyük çaplı tambur kullanmak da ekonomik değildir.

Tahrik Tamburu

Takrik tamburu hareket tamburu olarak da isimlendirilmektedir. Elektrik motorunun gücü redüktör aracılığıla tahrik tamburuna aktarılmakta, tahrik tamburu da dönerek bantın hareketini sağlamaktadır.

Konveyör bantı yeteri kadar gergin ve tahrik tamburu ile konveyör bantı arasındaki sürtünme kuvveti yüksek oluğunda bant tambur üzerinde patinaj yapıp kaymadan dönmektedir.

Sürtünme katsayısını artırmak için de tahrik tamburu genellikle üzerine baklava dilimi şeklinde diş açılmış lastikle kaplanmaktadır. Bu kaplama aynı zamanda tambur sacını aşınmaya karşı da korumaktadır.

Tahrik tamburu iki taraflı olarak ana şaseye yataklanmıştır.

Saptırma Tamburu

Saptırma tamburu ya da yönlendirme tamburu ana tahrik tamburu ile bant arasındaki sürtünme kuvvetini artırmak için kavrama açısını büyütmeye yönelik olarak hemen ana tahrik tamburundan sonra yerleştirilmektedir.

Saptırma tambur milleri üzerine banttaki yükler geldiğinden tambur mili ve yataklarının sağlam olmaları gerekmektedir.

Yatakları vidalı olan saptırma tambur ileri geri ya da yukarı aşağı hareket ettirilerek tahrik tamburu üzerinde kavrama açısı değiştirlebilmektedir.

Saptırma ve kuyruk tamburların üzerinin lastikle kaplanması tambur gövdenin aşınmasını engellemektedir. Bu tamburların lastikleri üzerine ayrıca baklava dilimi şeklinde diş açmak gerekmemektedir.

Ekseninde yataklanmamış saptırma tamburları bantı kaydırmaktadır. Bunun için saptırma tamburu yatakları ve genel durumu kontrol edilmeli, gerekirse eksen ayarları yapılmalıdır.

Kuyruk Tamburu

Kuyruk tamburu ya da dönüş tamburu ana tahrik tamburunun en uzağında olup bantın geri dönüşünü sağlamaktadır.

Uzun olmayan bantlarda kuyruk tamburu gerdirme tamburu olarak da görev yapmaktadır.

Kuyruk tamburu üzerinde oluşan sürtünmenin hareket sistemine etkisi yoktur. Lastik kaplanması zorunlu değildir. Ancak bant üzerindeki ince cevher tozları tambur metalini aşındıracağından aşınmaya karşı lastik kaplanmasında her zaman yarar vardır.

Yedek parça stoklanması açısından kuyruk tamburu ile hareket tamburunun çap ve genişliğinin, mil çaplarının aynı boyutta olmasında yarar vardır.

Gerdirme Tamburu

Gerdirme tamburu ya da ağırlık tamburu lastik bandın tahrik tambur üzerinde patinaj yaparak kaymaması için aradaki sürtünmenin belirli değerin altına düşmemesi, bunun için de bantın sürekli gerili kalmasını sağlamaktadır.

Vidalı gerdirme, küçük kapasiteli ve kısa bantlar için uygundur.

Ağırlıklı gerdirme sistemi, yüksek kapasiteli ve uzun bantlarda kullanılmaktadır.

Ağırlıklı gerdirmede bant çalışırken veya ilk devreye alındığında bant esnediğinde ağırlıklar yere değmemelidir.

Hassas bantlar için hidrolik ve pnömatik gergi sistemleri de kullanılmaktadır.

Bazı gerdirme tamburu yatakları kızaklar üzerinde hareket etmekte olup bu yataklara ağırlık bağlanmıştır.

Uzun olmayan seyyar bantlarda kuyruk tamburu aynı zamanda gerdirme tamburu görevini de yapmaktadır.

Gerdirme tamburlarının yatakları, ağırlık ve durumu sürekli kontrol edilmelidir.

Genellikle gerdirme tamburlarının altında cevher yığılmakta, zamanla bu yığıntı ağırlık seviyesine kadar yükselmektedir. Ağırlık bu yığına dokunduğunda, çalışan bant kayacağından mutlaka ağırlıkların altı temiz tutulmalıdır.

Ağırlık Tamburu

Rulolar; Yükleme Bölgesi, Taşıma, Dönüş, İstikamet Ruloları

Rulolar, ağır yüklerin veya büyük cisimlerin taşınmasını kolaylaştırmak için kullanılır.

Yükleme Bölgesindeki Rulolar

Genellikle yüksekten düşen cevherin darbeleri altındadır. Darbeleri absorbe etmek için bu bölgede özel darbeli rulolar kullanılmaktadır. Bu rulolar nisbeten sık yerleştirilmektedir.

Taşıma Ruloları

Yük altında bandın esnemeden hareketini sağlamaktadır. Taşıma ruloları genellikle üçlü, dönüş ruloları tek olarak dizilmiştir.

Dönüş Ruloları

Bandın altına dönüş yönünde banta destek vermek amacıyla dizilmiştir. Tek parça olan dönüş ruloları taşıma rulolarına göre daha geniş aralıklarla dizilmiştir.

Ruloların zamanından önce bozulmasının nedeni etrafındaki cevher döküntüleri ile tozdur. Bant yollarında döküntü ve toz önlenmelidir.

Taşıma ve dönüş rulo rulmanları kendinden yağlanmalıdır. Dönmeyen, aşınmış ve ses çıkaran rulolar konveyör çalışırken tebeşirle işaretlenmeli, konveyör durduğunda yenisiyle değiştirilmelidir.

İşyerindeki atelyelerde kullanılmış ruloların bozulmuş rulmanları kolayca değiştirlerek tekrar kullanılabilir hale getirmek mümkündür.

İstikamet ruloları

Konveyörlerin sağa sola kaymaması için kullanılmaktadır. Bu rulolar yönlendirme ruloları olarak da anılmaktadır. Üçlü olarak bir arada ayrı bir şase üzerine dizilmiş olan bu ruloların şasesi ana şaseye oynar şekilde bağlantı yerinden yataklanmıştır. Şasenin iki tarafında bulunan dik silindirik küçük rulolar da kayan bantı içeri yönde iterek konveyör ana şasesi üzerinde ortalanmasını sağlamaktadır.

Tüm taşıyıcı ve dönüş ruloları bant hareket halindeyken her gün gözle kontrol edilmeli, eksik olanlarla dönmeyenler belirlenmelidir. Bant konveyör bakım onarım için durdurulduğunda eksikler tamamlanıp dönmeyenler değiştirilmelidir.

Boşaltma Bölgesi

Genellikle bir bantın boşaltma bölgesi diğer bir bantın yükleme bölgesi, stok amaçlı silo ya da diğer bir elipmanın besleme bunkeridir.

Bantın boşaltma bölgesi diğer bantın yükleme bölgesi ise bantlar aynı yönde olmalıdır. Aynı yönde değillerse boşaltma bölgesinde yükleme şutunun döküş yönü yüklenen bandın yönünde olmalıdır.

Bantların boşaltma ve yükleme bölgelerinde toza karşı gerekli önlemler alınmalıdır. Bu bölgelere taşınan malzemeyi çamur yapmayacak kadar su püskürtmenin yanı sıra fanlarla ortamdaki toz emilip filtrelere gönderilmelidir.

Bant Silecekleri

Bant silecekleri konveyör bantının gereksiz yere aşınıp yıpranmasını önlemek için bantı temiz tutmaktadır. Bantın temiz olması aynı zamanda saptırma ve ağırlık tamburlarının bantın kaymasına neden olan yüzeylerinde çamur yapışmasını önlemektir.

Çok değişik bant silecekleri vardır. Silecekler genellikle hemen boşaltma bölgesinde tahrik tamburundan sonra yerleştirilmektedir.

Konveyörlerin silecekleri takılı ve çalışır olmalıdır.

Bant silecekleri bant yüzeyine gereksiz yere fazla baskı yapmamalıdır. Yapması durumunda hem bant hem de silecek çabuk aşınacaktır.

Silecekler altında sıyırlan cevher yığılacaktır, yığıntı yükselmeden temizlenmeli ya da yıkamalıdır.

Bağlantılarında raptiyesi kullanılmış bantlarda sürtünme ile çalışan silecekler yerine fırçalı silecekler kullanılmalıdır.

Elektromanyetik Metal Tutucular

Özel Bantlar

Bantı döndüren kuvvet konveyör bantı ile tahrik tamburu arasındaki sürtünme kuvvetidir. Bantı döndürebilecek gerekli sürtünme kuvvetinin bantın kuyruk tarafında da yaratılması durumunda bantın kuyruk tamburu tarafından da döndürme olanağı vardır.

Cevherin yumuşak ya da boyutunun uygun olması durumunda iki bant arasında cevheri dik taşımak da mümkündür.

Özellikle yüksek tesislerde tesise beslenen meyilli konveyörlerin tahrik sistemi zemine kurulup kontrol, bakım ve tamiratında büyük kolaylık sağlanmaktadır.

Kapalı bir stok sahasında ya da geniş bir alana malzeme stoklamak için tripper arabalar kullanılmaktadır. Bu arabalar genellikle ray üzerinde bant durdurulmadan hareket ettirilerek bantın döküm noktaları değiştirilmektedir.

Toz ya da çok küçük boyutta malzemelerin meyilli konveyörlerle taşınması için özel bantlar kullanılmaktadır. Bu bantlar malzemenin geri kaymasını engellemektedir.

Kauçuk Konveyör Bant Tedarikçileri: MEKA

MEKA'nın endüstriye özel sunduğu konveyör çözümleri ve bu çözümlerin sektörel ihtiyaçlara nasıl cevap verdiği anlatılır.

Madencilik Sektörü için Konveyör Çözümleri

Madencilik sektörüne yönelik özelleştirilmiş konveyör sistemleri ve bu sistemlerin özellikleri üzerinde durulur.

İnşaat Projeleri için Tasarlanan Konveyörler

İnşaat projelerinde kullanılan konveyörlerin tasarım özellikleri ve avantajları detaylandırılır.